تحقیقی جدید برداشت‌های رایج درباره علل چاقی را زیر سوال برده و نشان داده است نقشی که کاهش فعالیت بدنی در سایز ما دارد ممکن است به اندازه‌ برنامه غذایی بزرگ و پررنگ نباشد.

این مطالعه، که در هفته جاری در نشریه «پیناس» (PNAS) منتشر شد، باور رایجی را به چالش کشید که مردم در کشورهای توسعه‌یافته مانند آمریکا به‌نسبت کم‌تحرک‌اند و در مقایسه با مردم کشورهای کمتر صنعتی‌شده کالری کمتری می‌سوزانند. در عوض، یافته‌ها نشان داد افراد ساکن کشورهای توسعه‌یافته به همان اندازه کالری می‌سوزانند که ساکنان مناطق کمتر توسعه‌یافته، مانند کشاورزان، چوپانان، شکارچیان و گردآورندگان، که سبک زندگی بسیار فعال‌تری دارند.

این گزارش که میزان مصرف انرژی و سوخت‌و‌ساز بیش از ۴۰۰۰ زن و مرد از کشورهای گوناکون را بررسی کرده است، نشان می‌دهد که بی‌تحرکی عامل اصلی چاقی در آمریکا و سایر نقاط جهان نیست.

این پژوهش پیشگامانه نشان داد آنچه افراد می‌خورند «نقشی بسیار بزرگ‌تر از کاهش مصرف انرژی [ناشی از کم‌تحرکی] در شیوع فزاینده چاقی مرتبط با توسعه اقتصادی ایفا می‌کند».

هرمن پونتزر، استاد دانشگاه و نویسنده ارشد این پژوهش، به واشینگتن‌ پست گفت یافته‌های این مقاله از آن جهت مهم است که به مسئولان حوزه سلامت کمک می‌کند علت چاقی را بهتر بشناسند، که به ارائه درمان‌های موفق‌تر به بیماران منجر می‌شود.

پونتزر و بیش از ۸۰ نویسنده دیگر این پژوهش داده‌ها را از آزمایشگاه‌هایی در سراسر جهان گردآوری کردند که از آب دو نشان [نوعی آب که در آن ایزوتوپ‌های هیدروژن و اکسیژن با ایزوتوپ‌های پایدار جایگزین شده‌اند] در مطالعات متابولیسم استفاده می‌‌کنند، که به پژوهشگران امکان می‌دهد دقیقا مشخص کنند فرد چگونه انرژی مصرف می‌کند.

پژوهشگران میزان کل مصرف انرژی ۴۲۱۳ زن و مرد از ۳۴ کشور یا گروه فرهنگی را محاسبه کردند و دریافتند که این میزان، فارغ از اینکه فرد کارمندی آمریکایی باشد یا یک شکارچی-گردآورنده، مشابه است.

یافته‌های این پژوهش نشان داد صرف‌نظر از محل زندگی یا نحوه گذراندن وقت‌، همه این افراد روزانه میزان مشابهی انرژی مصرف می‌کردند و تقریبا به یک اندازه کالری می‌سوزاندند.

به نوشته پژوهشگران، این تحقیق به‌جای اینکه نشان دهد افزایش فعالیت بدنی باعث کاهش چاقی می‌شود، حاکی از آن است که «افزایش دریافت انرژی تقریبا ۱۰ برابر مهم‌تر از کاهش مجموع مصرف انرژی در بحران چاقی امروز بوده است».

پونتزر توضیح داد به‌عبارتی، جمعیت‌های با نرخ چاقی بالاتر فقط بیش از اندازه می‌خورند‌ــ و احتمالا غذاهای اشتباه می‌خورند.

بری پاپکین، استاد دانشکده بهداشت عمومی جهانی گیلینگز در دانشگاه کارولینای شمالی در چپل‌هیل و کارشناس چاقی، به واشینگتن‌ پست گفت: «این پژوهش همان چیزی را که من همیشه گفته‌ام تایید می‌کند‌، اینکه برنامه غذایی مقصر اصلی این همه‌‌گیری [چاقی] کنونی است.»

او افزود: «این پژوهشی است که خوب انجام شده»، موضوعی که سایر کارشناسان نیز با آن موافق بودند.

داریوش مظفریان، مدیر موسسه «غذا دارو است» در دانشگاه تافتس در بوستون، گفت: «از این پژوهش جدید مهم و سایر مطالعات به‌روشنی مشخص است که تغییرات غذایی، نه فعالیت بدنی، محرک‌های اصلی چاقی‌اند.»

پونتزر، یکی از نویسندگان پژوهش، تاکید کرد که یافته‌های این تحقیق به‌معنای بی‌اهمیتی ورزش در سلامت کلی و عمومی نیست.

او گفت: «می‌دانیم که ورزش برای سلامت ضروری است. این پژوهش این موضوع را تغییر نمی‌دهد.»

پونتزر گفت با این حال، این تحقیق نشان می‌دهد که برای مقابله با چاقی، «تلاش‌های حوزه بهداشت عمومی باید بر برنامه غذایی»، به‌ویژه غذاهای فوق‌فراوری‌شده، «متمرکز باشند».